Türkiye Dışındaki Türk Halk Bilimi, Türkiye Sahası Türk Halk Bilimi alanlarında çalışmalar yapmakta olan öğretim üyemiz Doç. Serdar UĞURLU, kitabının tanıtım metninde şu ifadelere yer verdi;
" Bolu folklorunu derleme çalışmaları kapsamında Bolu halk kültüründe mâni söyleme geleneği ve mânileri üzerine derleme çalışmaları yapılmış ve sonuç itibariyle mevcut çalışma ortaya çıkmıştır. Çalışmada derlemeci olarak AİBÜ, Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğrencilerinden 61 lisans öğrencisi aktif olarak görev almıştır. 2016-2017 Yılı bahar ve yaz dönemi açılan derslerimizden seçen bu öğrencilerimizin katılımıyla düzenlenen derleme gezileri neticesinde, Bolu sözlü geleneğinde yaşamakta olan mânilerin derlemesi yapılabilmiştir.
Derleme çalışmaları 6 ay kadar sürmüş, sahadan derlenen malzemeler daha sonra yapılan çalışmalarla konularına göre ayrılıp kitap haline getirilmiştir. Saha çalışmalarında daha çok sözlü gelenekte hâlâ yaşamakta olan mânilerin neler olup olmadığı üzerinde durulmuş, Bolu’daki mâni söyleme geleneği kapsamında ne gibi uygulamaların olduğu meselesi ise çalışmada ikinci sırada yer tutmuştur. Bu nedenle Bolu halk kültüründe mâni söyleme geleneği üzerine doğrudan yapılacak olan bir çalışma, bizim eksik bıraktığımız alanı dolduracaktır diye umut ediyoruz.
Halk bilimi çalışmalarında halk kültürüne dair yapılan derleme çalışmalarının çeşitli maksatlarla yapıldığı bilinmektedir. Bu maksatlardan bir tanesi de o halk kültür ürününün zaman içerisinde kaybolup gitmesinin önlenmesidir. Mevcut çalışmamızda da bu türden bir maksatla hareket edilmiş, Bolu halk kültüründe yaşamakta olan mâniler, en azından unutulmaması adına, derleme çalışmaları yapılarak daha sonra mevcuttaki esere dönüştürülmüştür. Çalışma kapsamında Bolu’nun bütün ilçelerine öğrencilerimiz tarafından derleme gezileri düzenlenmiş, bu derleme gezileri ilçelerin de köylerine kadar olacak şekilde genişletilmiştir.
Derleme gezilerinde derleyici öğrencilerimize yardımcı olan kaynak kişi sayımız 214’tür. Toplamda 180 civarında Bolu merkez ve ilçelere bağlı yerleşim birimine ulaşılmıştır. Bolu merkeze uzak olan ilçelerdeki ve özellikle bu ilçelere bağlı köylerdeki derleme çalışmalarımız, ulaşım zorlukları nedeniyle, kısmen daha zayıf olsa da Bolu ilinin genelini yansıtacak derecede gezilebildiği ve derlemelerin yapılabildiği, sözlü gelenekten mânilerin derlenebildiği görülmüştür.
Derleme çalışmalarımız nihayetinde Bolu sözlü geleneğinden yaklaşık olarak 3000 deyişin derlenmiş olduğunu söylemek mümkündür. Sahada kaynak kişilerin her aktardığı manzumeyi mâni olarak değerlendirmek elbette mümkün olmadığı için “deyiş” ifadesini kullanmayı uygun gördük. Çünkü kaynak kişilerimiz mânilerin yanında derleyici öğrencilerimize çeşitli nazım şekillerinden ve türlerinden örnekleri de mâni-deyiş adı altında aktarmışlardır. Mâniden farklı nazım türlerine ve şekillerine örnek olarak koşma nazım şekline uygun olan türküler, ağıtlar, ninniler ve düzgüler en fazla aktarılan örnekler olmuştur. Bunların dışında kaynak kişilerimizin aktardığı tekerlemeler ve tekerleme formunu andıran ancak tam olarak ne olduğunu değerlendiremediğimiz şekiller de derlenmiştir.
Bütün bu deyişler teker teker gözden geçirilerek içlerinden seçilmiş olan yaklaşık 2100 adet mâni ile çalışmamız oluşturulmuştur. Eserdeki mâni sayısının fazlalığına rağmen pek çok konuda ya mâni derlenememiş ya da sayısı beklenenin oldukça altında bir derleme ile yetinilmek zorunda kalınmıştır. Örnek vermek gerekirse hayvanlarla ilgili, tarım ve toprakla ilgili, imece usulü yapılan işlerle ilgili, köyün günlük üretim ve geçim türleri ile ilgili mâni örnekleri ya çok az derlenmiş ya da hiç derlenememiştir. Bunun nedenleri olarak da sözlü geleneğin zayıflaması ile geleneksel üretim modellerinden modern üretim modellerine geçilmiş olması ilk akla gelenler olarak sıralanabilir. Her şeye rağmen sahadan derlenen mâni sayısı şimdilik sevindirici bir sayıda olsa da sonraki derleme çalışmaları için sözlü geleneğin zayıflıyor olması bizi endişeye sevk etmektedir.
Çalışmamızda öncelikle karşılaştıkları çeşitli zorluklara katlanan ve ancak yine de çalışmanın üstesinden gelmeyi bir şekilde de olsa başaran çok değerli derlemeci öğrencilerime teşekkür etmeyi bir borç biliyorum. Derlemeci öğrencilerimize her türlü yardımı yapmaktan ve onlara anne-baba şefkati göstermekten bir an bile geri durmayan çok değerli Bolulu hemşerilerimize de yine buradan en derin şükranlarımı sunuyor, çalışmamızın Bolu folkloruna ve değerli Bolulu hemşerilerimize hayırlı olmasını diliyorum. "
Değerli öğretim üyemizi tebrik eder, başarılı çalışmalarının devamını dileriz.
